Ένα "έξυπνο" έμπλαστρο περιορίζει την επιθυμία για αλκοόλ και ναρκωτικά

Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δίνουν μάχη με διαταραχές που σχετίζονται με την κατάχρηση ουσιών όπως το αλκοόλ και διάφορα είδη ναρκωτικών. Μία νέα τεχνολογία λειτουργεί ως «πανοπλία» του οργανισμού και βοηθάει τους ανθρώπους που βρίσκονται σε διαδικασία απεξάρτησης να αποφύγουν την υποτροπή.

Περισσότεροι από 400 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως αντιμετωπίζουν διαταραχές που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ¹, 209 εκ των οποίων είναι εθισμένοι στην χρήση του. Ομοίως, ο αριθμός των ατόμων που κάνουν χρήση ναρκωτικών² εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 292 εκατομμύρια, 64 εκ των οποίων χαρακτηρίζονται ως εθισμένοι.

Τα στατιστικά του εθισμού είναι αμείλικτα: Εντούτοις, λιγότεροι από ένας στους δέκα ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια για να ξεπεράσουν μια τέτοια κατάσταση, λαμβάνουν θεραπεία. Από την άλλη, όσοι και όσες εντέλει επιδιώξουν να απεξαρτηθούν, είναι πιθανό να υποτροπιάσουν μέσα στον πρώτο χρόνο με πιθανότερη αιτία το άγχος.

Το άγχος της (απ)εξάρτησης

Ειδικότερα, σύμφωνα με τον Δρ. David Eddie, κλινικό ψυχολόγο στο Τμήμα Ψυχιατρικής του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης και στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, καταπώς φαίνεται οι άνθρωποι που αποφασίζουν να παλέψουν με την εξάρτησή τους, δέχονται την πρώτη επίθεση από το νευρικό σύστημά τους.

Παραδείγματος χάρη, ένας άνθρωπος που απέχει από το αλκοόλ. Μπορεί να έχουν περάσει ημέρες και μήνες από το τελευταίο ποτό του, ωστόσο, μια κακή συγκυρία δύναται να τον φέρει σε κατάσταση άγχους, πυροδοτώντας έντονη επιθυμία για αλκοόλ. Προσπαθεί να αντισταθεί, αλλά το άγχος τροφοδοτεί τη λαχτάρα και η αντίσταση στην λαχτάρα απλώς συσσωρεύει περισσότερο άγχος.

Τι θα γινόταν όμως εάν μπορούσαμε να εξοπλίσουμε τον οργανισμό του με ένα μέσο προστασίας, ακριβώς τη στιγμή που εκδηλώνεται η κρίση;

Το ερώτημα στην απάντηση αποπειράθηκε να δώσει ο Δρ. Eddie, μέσα από την έρευνά του στο Χάρβαρντ. Και με τη βοήθεια της επιστημονικής ομάδας του δημιούργησε ένα «έξυπνο» έμπλαστρο που λειτουργεί ως «πανοπλία» του νευρικού συστήματος, καθώς περιορίζει τη λαχτάρα για μία εθιστική ουσία όπως το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά τη στιγμή που εκδηλώνεται.

Η «πανοπλία» του νευρικού συστήματος

Ειδικότερα, πρόκειται για ένα μη φαρμακευτικό wearable το οποίο παρακολουθεί την Μεταβλητότητα Καρδιακού Ρυθμού (HRV - Heart Rate Variability), δηλαδή τη χρονική απόσταση ανάμεσα σε δύο διαδοχικούς χτύπους της καρδιάς, η οποία ελέγχεται από το κεντρικό νευρικό σύστημα. Ένα υψηλό HRV συνήθως υποδηλώνει καλή καρδιακή υγεία και χαμηλό στρες, ενώ το χαμηλότερο HRV μπορεί να συνδέεται με αυξημένο στρες ή πιθανά προβλήματα υγείας.

Το έξυπνο έμπλαστρο είναι σχεδιασμένο ώστε να παρακολουθεί συνεχώς αυτό το σήμα. Χρησιμοποιώντας ενσωματωμένους αισθητήρες και τεχνητή νοημοσύνη, η φορετή αυτή συσκευή ανιχνεύει τις κρίσιμες στιγμές κατά τις οποίες η Μεταβλητότητα Καρδιακού Ρυθμού του ανθρώπου που βρίσκεται σε διαδικασία απεξάρτησης πέφτει επικίνδυνα χαμηλά, υποδεικνύοντας ότι διατρέχει υψηλό κίνδυνο υποτροπής.

Το έμπλαστρο, λοιπόν, παρεμβαίνει μόλις ανιχνεύσει ότι το άτομο βρίσκεται σε ευάλωτη θέση, και στέλνει μια άμεση, ανεπαίσθητη ειδοποίηση –είτε ακουστική είτε οπτική– προτρέποντας τον χρήστη να κάνει μία παύση και να πάρει μια ανάσα, καθώς όπως έχει παρατηρηθεί, ειδικές ασκήσεις αναπνοής μπορούν να τονώσουν τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού και να βοηθήσουν στη ρύθμιση της διάθεσης.

Κατά τον Δρ. Eddie, αυτό επιτρέπει στους ανθρώπους να αποφύγουν τον στιγμιαίο κίνδυνο, διακόπτοντας τη σύνδεση άγχους και επιθυμίας, προτού ο κύκλος οδηγήσει σε υποτροπή.

Μια εποχή προληπτικής φροντίδας ψυχικής υγείας;

Επί του παρόντος, το «έξυπνο» έμπλαστρο βρίσκεται σε ερευνητική φάση, ωστόσο, τα αποτελέσματα της πρώτης κλινικής δοκιμής³ που περιλάμβανε 260 ενήλικες κατά τον πρώτο χρόνο απεξάρτησής τους ήταν εξαιρετικά ελπιδοφόρα. Ειδικότερα, οι συμμετέχοντες που χρησιμοποίησαν τη φορέσιμη συσκευή ανέφεραν λιγότερα αρνητικά συναισθήματα και τάσεις να καταναλώσουν αλκοόλ ή ναρκωτικά. Μάλιστα, σε σχέση με τους συμμετέχοντες στη μελέτη που δεν έκαναν χρήση του εμπλάστρου, είχαν 64% λιγότερες πιθανότητες να κάνουν χρήση ουσιών.

Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, τα εν λόγω δεδομένα υποδηλώνουν ότι το «έξυπνο» έμπλαστρο δεν βοηθάει μόνο στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Παρεμβαίνει ουσιαστικά στον κύκλο του εθισμού, παρέχοντας στους ασθενείς ένα ισχυρό εργαλείο για να διαχειρίζονται το άγχος τους. Το γεγονός αυτό είναι σημαντικό για άτομα σε πρώιμο στάδιο ανάρρωσης, τα οποία κατά κανόνα δεν έχουν αυτογνωσία της συναισθηματικής κατάστασης που προηγείται της λαχτάρας για την πηγή του εθισμού τους.

Καθώς εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δίνουν μάχη με διαταραχές που σχετίζονται με την κατάχρηση ουσιών, το «έξυπνο» έμπλαστρο θα μπορούσε να αποτελέσει την προσωπική «πανοπλία» τους. Ίσως, λοιπόν, στο προσεχές μέλλον, η φορετή τεχνολογία που σχεδίασε η Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, θα δύναται να παρέχει βοήθεια την ακριβή στιγμή που το σώμα τη χρειάζεται περισσότερο, εγκαινιάζοντας μια εποχή προληπτικής φροντίδας ψυχικής υγείας – και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο.

¹Global status report on alcohol and health and treatment of substance use disorders - World Health Organization

²World Drug Report 2024 - United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC)

³ Heart Rate Variability Biofeedback for Substance Use Disorder - David Eddie, PhD, ABPP; Marina Nguyen, BS ; Katherine Zeng, BS et al