Συνθετικό κρέας: Καλλιεργώντας μπιφτέκια και κοτομπουκιές

Στο προσεχές μέλλον, θα μπορούμε να γευτούμε ένα νέο είδος κρέατος, χωρίς τα ηθικά διλλήματα που συνεπάγεται η εκτροφή και η σφαγή ζώων για τη διατροφή μας και το περιβάλλον. Ομοίως, να απολαύσουμε τα αγαθά για την υγεία μας, μίας νέας τεχνολογίας που δεν περιλαμβάνει πειράματα σε έμβια όντα με πόδια, πνεύμονες, καρδιά και εγκέφαλο.

Εάν σχεδιάζετε να επισκεφτείτε τις ΗΠΑ, και ειδικότερα το Σαν Φρανσίσκο ή την Ουάσιγκτον, και επιθυμείτε να κάνετε το ταξίδι σας αξέχαστο, τότε, πλέον, για μερικές εκατοντάδες δολάρια, μπορείτε να δοκιμάσετε κοτόπουλο κυτταροκαλλιέργειας σε ένα εστιατόριο βραβευμένο με αστέρι Michelin.

Από την άλλη, αν σας βγάλει ο δρόμος σας στη Σιγκαπούρη, μπορείτε να αγοράσετε ένα συνθετικό φιλέτο 120 γραμμαρίων για μόλις 7 και κάτι δολάρια, σε μία τοπική αλυσίδα κρεοπωλείων.

Τι εννοούμε όταν λέμε κοτόπουλο κυτταροκαλλιέργειας ή συνθετικό; Σε αντίθεση με τα «περιζήτητα» ελευθέρας βοσκής, τα εν λόγω κοτόπουλα δεν μεγάλωσαν σε κοτέτσι, κόβοντας βόλτες γύρω από έναν παραδοσιακό αχυρώνα. Το κρέας τους δεν προέρχεται από πτηνά που αφού μεγάλωσαν, σφαγιάστηκαν, διαμελίστηκαν και συσκευάστηκαν σε μερίδες προς πώληση. Αυτό το κοτόπουλο καλλιεργήθηκε σε μία αποστειρωμένη βιομηχανική μονάδα από μία τεχνολογικά εξελιγμένη εταιρεία τροφίμων.

Ένα νέο είδος in vitro κρέατος

Πρόκειται, λοιπόν, για ένα νέο είδος κρέατος που «γεννήθηκε» όχι από ένα αβγό, αλλά από τη λήψη κυττάρων –μέσω βιοψίας– από ένα ζωντανό πτηνό. Τα κύτταρα αυτά, με τη βοήθεια θρεπτικών συστατικών, όπως τα αμινοξέα, καλλιεργήθηκαν σε μεγάλους βιοαντιδραστήρες, και μέσω μίας αναδυόμενης τεχνολογίας που ονομάζεται Μηχανική των Ιστών, χωρίς να βασανιστεί κανένα ζώο, παρήγαγαν το κρέας που σήμερα μπορούν να απολαύσουν οι θαμώνες των εστιατορίων Bar Crenn στο Σαν Φρανσίσκο και China Chilcano στην Ουάσιγκτον, καθώς και οι πελάτες του Huber’s Butchery στη Σιγκαπούρη.

Με λίγα λόγια, το κρέας κυτταροκαλλιέργειας –γνωστό και ως συνθετικό κρέας ή in vitro– αναπτύσσεται από καλλιέργεια ζωικών κυττάρων στο εργαστήριο και δεν προϋποθέτει εκτροφή και σφαγή ζώων. Ωστόσο, δεν αποτελεί απομίμηση κρέατος, όπως παραδείγματος χάρη τα φυτικά μπιφτέκια Beyond Meat που κυκλοφορούν και στην ελληνική αγορά. Δεν παρασκευάζεται με φυτικά συστατικά, επομένως δεν μπορεί να θεωρηθεί και χορτοφαγικό.

Κρέας του «σωλήνα» ή με «πρόσωπο, μάτια και στόμα»;

Για αρκετούς και αρκετές η ιδέα να γευτούν κρέας που προέρχεται από «σωλήνα» και όχι από ένα ζώο με πόδια, πνεύμονες, καρδιά και εγκέφαλο, ίσως ακούγεται αποκρουστική.

Ομοίως αντιμετωπίζεται και η σφαγή των ζώων από ανθρώπους που αποφεύγουν να καταναλώνουν οτιδήποτε έχει πρόσωπο, μάτια και στόμα! Η καλλιέργεια κρέατος από κύτταρα σημαίνει ότι θα μπορούμε να τρώμε κρέας χωρίς να χρειάζεται να εκτρέφονται, να κακοποιούνται και να σφαγιάζονται εκατομμύρια ζώα κάθε χρόνο.

Παράλληλα, υπάρχουν περιβαλλοντικές παράμετροι για την ανάπτυξη της εν λόγω τεχνολογίας, δεδομένου ότι η κτηνοτροφία συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου και κατ’ επέκταση στην κλιματική αλλαγή.

Για τους υποστηρικτές του συνθετικού κρέατος, σημαντικό πλεονέκτημά του είναι, επίσης, η βελτιωμένη ασφάλειά του: Ως τρόφιμο που καλλιεργείται σε ελεγχόμενο εργαστηριακό περιβάλλον, έχει ελαχιστοποιημένες πιθανότητες κινδύνου μόλυνσης από βακτήρια που προκαλούν ασθένειες, όπως το E. coli. Επιπρόσθετα, εάν κάποτε παραχθεί μαζικά, θα μπορούσε να αποτελέσει μία αξιόλογη μια λύση στα ζητήματα σίτισης που προκύπτουν από την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού.

Εντούτοις, η παραγωγή συνθετικού κρέατος βρίσκεται σε πολύ αρχικό στάδιο και υπάρχουν ακόμη τεράστια εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν –οικονομικά, επιστημονικά, κοινωνικά– προτού περισσότεροι άνθρωποι καταφέρουν να δοκιμάσουν κρέας που προέρχεται από βιοαντιδραστήρες και όχι από έμβια όντα με πόδια, πνεύμονες, καρδιά και εγκέφαλο.

Το κρέας που προωθεί την επιστημονική έρευνα

Είτε το βρίσκετε αποκρουστικό είτε θα το δοκιμάζατε, το καλλιεργημένο κρέας μπορεί να προωθήσει σημαντικά την επιστημονική έρευνα, καθώς βασίζεται σε μία αναδυόμενη τεχνολογία που παράγει μεγάλες ποσότητες μυϊκού ιστού.

Ειδικότερα, η Μηχανική των Ιστών, ένας από τους επιστημονικούς κλάδους της βιοτεχνολογίας, αρχικά σχεδιάστηκε για την ανάπτυξη εφαρμογών σε τομείς όπως η μεταμόσχευση οργάνων, η αναγεννητική ιατρική και οι δοκιμές νέων φαρμάκων. Καθώς στο ερευνητικό παιχνίδι έχουν εισέλθει πλέον δυναμικά και οι εταιρείες βιοτεχνολογίας τροφίμων, η πίεση για τεχνητό κρέας υπολογίζεται ότι θα μειώσει το κόστος ακριβών τεχνολογιών, όπως η καλλιέργεια σε βιοαντιδραστήρες ή η τρισδιάστατη βιοεκτύπωση.

Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να προωθήσει σημαντικά την επιστημονική έρευνα. Και καταπώς εκτιμάται στο προσεχές μέλλον η τεχνολογία πίσω από το in vitro κρέας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να μας παρέχει απαραίτητα μοσχεύματα, όπως νέο συκώτι ή πάγκρεας. Να βοηθήσει στην αναδόμηση ιστών ανθρώπων που υπέστηκαν βλάβη από πυρκαγιές ή ατυχήματα. Να συμβάλλει στην ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπειών για καρκίνους.

Στο πλαίσιο αυτό, την επόμενη δεκαετία ίσως περισσότεροι άνθρωποι έχουμε τη δυνατότητα να γευτούμε ένα νέο είδος κρέατος, χωρίς τα ηθικά διλλήματα που συνεπάγεται η εκτροφή και η σφαγή ζώων για τη διατροφή μας, την υγεία και το περιβάλλον. Θα έχουμε, επίσης, τη δυνατότητα να απολαύσουμε τα αγαθά για την υγεία μας –από καινοτόμα νέα φάρμακα μέχρι μοσχεύματα– που μας προσφέρει μία νέα τεχνολογία η οποία δεν κάνει πειράματα σε οτιδήποτε έχει πρόσωπο, μάτια και στόμα.