ΜΠΟΡΕΙ ΕΝΑ ΤΑΤΟΥΑΖ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΤΑ ΚΤΗΡΙΑ ΠΙΟ ΦΙΛΙΚΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ;

«Μα είναι δυνατόν να γίνει τατουάζ σε ένα κτήριο;», θα αναρωτιέστε λογικά – και θα έχετε απόλυτο δίκιο.

Εντούτοις, μπορεί το πρότζεκτ REMEDY (Archibiome Tattoo for Resistant, Responsive, and Resilient Cities) να μην έχει την παραμικρή πραγματική σχέση με τη δερματοστιξία, όμως η ιδέα στην οποία βασίζεται φέρνει αρκετά σε αυτή.

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε φέτος τον Φεβρουάριο με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με χρηματοδότηση τρία εκατομμύρια ευρώ για την προσεχή τετραετία, το πρόγραμμα αποσκοπεί στην ενσωμάτωση μηχανικά σχεδιασμένων συνόλων μικροβίων σε επιστρώσεις προσόψεων κτηρίων, μέσω «μικροβιακών μελανιών» και εκτύπωσης ψεκασμού.

ΠΟΣΟ ΕΦΙΚΤΟ ΕΙΝΑΙ ΟΛΟ ΑΥΤΟ;

Το όλο πρότζεκτ είναι αρκετά φιλόδοξο, αφού σε πρώτη φάση καλείται να διαπιστώσει κατά πόσο τα μίνι αυτά οικοσυστήματα μπορούν αρχικά να αντέξουν στην εκτύπωση, εν συνεχεία το αν είναι βιώσιμα σε βάθος χρόνου σε συνθήκες περιβάλλοντος, αλλά και το αν ο εξοπλισμός εκτύπωσης ψεκασμού μπορεί να βελτιωθεί ώστε να υποστηρίξει τα μεγέθη των μικροοργανισμών αυτών.

Εφ’ όσον όμως οι προσπάθειες των πανεπιστημίων και εταιρειών από τέσσερις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ευοδωθούν, τότε θα μιλάμε για μία πραγματικά καινοτόμο εξέλιξη, τα πλεονεκτήματα της οποίας θα μπορούσε να καρπωθεί σε πρώτη φάση ολόκληρη η Ευρώπη – υπολογίζεται ότι αφορά προσόψεις και ταράτσες 9,4 δισ. τετραγωνικών μέτρων σε υπάρχοντα ή νεόκτιστα κτήρια.

ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ

Το σπουδαιότερο όφελος του πρότζεκτ REMEDY είναι περιβαλλοντικό αφού οι επικαλύψεις αυτές μπορούν να αιχμαλωτίσουν διοξείδιο του άνθρακα, να φιλτράρουν ρυπογόνους οργανισμούς και να συνεισφέρουν στην παραγωγή οξυγόνου με χρήση άλγης ή κυανοβακτηρίων – μετατρέποντας τοίχους και ταράτσες σε έξυπνες, αντιδραστικές επιφάνειες.

Παράλληλα, αυτού του είδους οι επικαλύψεις μπορούν να ωφελήσουν και τα ίδια τα κτήρια, προστατεύοντάς τα από βλαβερά μικρόβια, θωρακίζοντάς τα απέναντι στη φθορά του χρόνου και επιδιορθώνοντας μικροζημιές. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό, είναι πως θα μπορούσαν να παίξουν και τον ρόλο βιοαισθητήρων, αντιδρώντας σε περιβαλλοντικά στοιχεία.

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΒΛΕΦΘΟΥΝ

Ακόμα όμως κι αν το πρότζεκτ REMEDY αποδείξει πως τα παραπάνω είναι εφικτά στην πράξη, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις που θα πρέπει να ξεπεράσει. Κι αν καταφέρει να κερδίσει τη συμπάθεια και την αποδοχή του κοινού (καθώς π.χ. τα σχέδιά του θα μπορούν να εξωραΐσουν τα κτήρια μίας πόλης) θα χρειαστεί να δημιουργηθεί το απαραίτητο κανονιστικό πλαίσιο – ως προς την κατασκευή αλλά και τη βιοασφάλεια – γύρω από αυτό.

Το REMEDY δεν είναι το πρώτο ερευνητικό πρότζεκτ που καταπιάνεται με αυτού του είδους την τεχνολογία, καθώς παρόμοια κόνσεπτ έχουν παρουσιαστεί και στο παρελθόν. Η διαφορά του βέβαια είναι ότι εφαρμόζει τις αρχές των λεγόμενων ζωντανών υλικών (living materials) σε κλίμακα πόλης – και άρα έχει πολύ μεγαλύτερη πολυπλοκότητα.

Το MIT, φερ’ ειπείν, έχει δημιουργήσει «ζωντανά» τατουάζ σε μορφή αυτοκόλλητων, τα οποία ενσωματώνουν γενετικά τροποποιημένα βακτήρια ικανά να αναγνωρίζουν χημικές ουσίες στο δέρμα – όπως αλλαγές στο pH, τοξίνες ή ρύπους – φωσφορίζοντας ανάλογα. Αντίστοιχα ερευνητές του Cornell, έχουν αναπτύξει βιοϋλικά με βάση τους μύκητες, που μπορούν να ανιχνεύουν μεταβολές σε ερεθίσματα όπως το βάρος, ο φωτισμός ή η θερμοκρασία.

Το αν το REMEDY θα πετύχει τον στόχο του δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε. Στην εποχή της άκρατης αστικοποίησης όμως, μία πόλη που θα αλλάζει χρώμα ανάλογα με τα επίπεδα της ρύπανσης, με κτήρια που θα «αναπνέουν» και προσόψεις που θα ξεφεύγουν από τον μπρουταλισμό του αστικού περιβάλλοντος, αν μη τι άλλο αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.