Βιολογική ηλικία: Η εξέταση που δείχνει πόσο γρήγορα μεγαλώνουμε

Όλοι οι άνθρωποι γνωρίζουμε τη «χρονολογική» μας ηλικία. Από την άλλη, εάν αισθάνεστε νεότεροι ή μεγαλύτερες, ίσως η βιολογική ηλικία σας είναι διαφορετική. Ερευνητικές ομάδες από Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Νέας Ζηλανδίας, κατάφεραν με με μία απλή τομογραφία εγκεφάλου να προσδιορίσουν την πραγματική βιολογική ηλικία σε όλα τα όργανα του σώματος.

«Είμαι όσο φαίνομαι». «Είσαι όσο αισθάνεσαι». Για ορισμένους ανθρώπους, το πέρασμα του χρόνου μπορεί να βαραίνει λιγότερο – ή και περισσότερο. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η υγιεινή διατροφή, η τακτική άσκηση, ο επαρκής ύπνος, η αποφυγή του καπνίσματος και της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, μπορούν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση του ρυθμού γήρανσης και στην καθυστέρηση ή πρόληψη νοσημάτων και διαταραχών που σχετίζονται με την ηλικία.

Ο ρυθμός γήρανσης ενός ατόμου αναφέρεται συχνά ως βιολογική ηλικία, η οποία όμως μπορεί να διαφέρει σημαντικά από τη χρονολογική ηλικία του ή τον αριθμό των ετών από τη γέννησή του. Και ο προσδιορισμός ή η μέτρηση της βιολογικής ηλικίας είναι πολύ δύσκολος. Εντούτοις, μια ομάδα ερευνητών και ερευνητριών από τα Πανεπιστήμια Duke και Harvard στις ΗΠΑ και Otago στη Νέα Ζηλανδία, έχει αναπτύξει μια πρωτοποριακή μέθοδο πρόβλεψης του ρυθμού γήρανσης ενός ατόμου, η οποία πραγματοποιείται με μία μόνο τομογραφία εγκεφάλου γύρω στην ηλικία των 45 ετών.

Ένας νέος βιοδείκτης βασισμένος στη μαγνητική τομογραφία

Στη μελέτη της, που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Aging, η ερευνητική ομάδα κατάφερε να δείξει ότι ο Δείκτης Γήρανσης Dunedin που υπολογίζεται από Νευροαπεικόνιση (DunedinPACNI), θα μπορούσε να βοηθήσει στον προσδιορισμό των τρόπων με τους οποίους η γήρανση επηρεάζει την υγεία καθώς και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των στρατηγικών αντιγήρανσης.

«Η μελέτη ανέπτυξε και επικύρωσε έναν νέο βιοδείκτη βασισμένο στη μαγνητική τομογραφία, τον DunedinPACNI, ο οποίος δεν δείχνει μόνο μια βαθμολογία για την ηλικία του εγκεφάλου, δηλαδή πόσο γερασμένος φαίνεται, αλλά δείχνει επίσης συνδέσεις με τη γνωστική έκπτωση και άλλα σταθμά υγείας, επιτρέποντας ίσως να προβλεφθεί πόσο γρήγορα θα γεράσει ένα άτομο και πώς θα εξελιχθεί η υγεία του αργότερα στη ζωή», εξηγεί η Madalina Tivarus, PhD, αναπληρώτρια καθηγήτρια Επιστημών Απεικόνισης και Νευροεπιστημών στο Del Monte Institute for Neuroscience του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.

«Η ιδέα της χρήσης μιας μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου για να γίνει ένας έλεγχος γήρανσης είναι πολύ ενδιαφέρουσα και συναρπαστική», σχολιάζει η Tivarus.

Ο εγκέφαλος ως βιοδείκτης για τη συνολική βιολογική ηλικία

Η μελέτη, η οποία παρακολούθησε μια ομάδα 1.037 ατόμων που γεννήθηκαν στο Dunedin της Νέας Ζηλανδίας από το 1972 έως το 1973, εξέτασε τις αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία στη μεθυλίωση των γονιδίων για να δημιουργήσει ένα επιγενετικό ρολόι. Ειδικότερα, η μελέτη της Dunedin, εξέταζε τακτικά την αρτηριακή πίεση, τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), τα επίπεδα γλυκόζης (σάκχαρο αίματος) και χοληστερόλης, τη λειτουργία των πνευμόνων και των νεφρών, ακόμη και την υποχώρηση των ούλων και την τερηδόνα των δοντιών των συμμετεχόντων.

Για σχεδόν 20 χρόνια, χρησιμοποίησαν το συνολικό μοτίβο αλλαγών σε αυτούς τους δείκτες υγείας για να δημιουργήσουν μια βαθμολογία για το πόσο γρήγορα γερνούσε κάθε άτομο.

Στην τελευταία μελέτη, η ερευνητική ομάδα αξιοποίησε μια μόνο μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου που πραγματοποιήθηκε όταν οι συμμετέχοντες ήταν 45 ετών, την οποία συσχέτισαν με τα δεδομένα γήρανσης της μελέτης Dunedin. Στη συνέχεια, ανέπτυξαν το DunedinPACNI για να εκτιμήσουν το ρυθμό γήρανσης χρησιμοποιώντας μόνο πληροφορίες από τη μαγνητική τομογραφία.

Για να αξιολογήσουν το Dunedin PACNI ως εργαλείο πρόβλεψης των αποτελεσμάτων της υγείας που σχετίζονται με την ηλικία, το ανέλυσαν σε σύγκριση με σύνολα δεδομένων από την Alzheimer’s Disease Neuroimaging Initiative (ADNI), την UK Biobank και το Latin American Brain Health Institute.

Αυτό που διαπίστωσαν ήταν ότι η ακρίβεια των προβλέψεών τους ήταν σύμφωνη με πιο καθιερωμένες επιγενετικές μεθόδους, καθώς παρατήρησαν ότι τα άτομα με υψηλότερες βαθμολογίες DunedinPACNI, που υποδηλώνουν ταχύτερη γήρανση του εγκεφάλου, ήταν επίσης πιο πιθανό να παρουσιάσουν επιδείνωση της υγείας σε άλλα συστήματα οργάνων, όπως η καρδιαγγειακή και η αναπνευστική υγεία.

«Το γεγονός ότι η απεικόνιση του εγκεφάλου μπορεί να αντανακλά τη συστηματική γήρανση υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλος μπορεί να χρησιμεύσει ως βιοδείκτης για τη συνολική βιολογική ηλικία, προσφέροντας ένα μη επεμβατικό, προσβάσιμο μέτρο των διαδικασιών γήρανσης», ανέφερε υπογραμμίζοντας τη σημασίας της απεικόνισης εγκεφάλου η Emer MacSweeney, MD, CEO και σύμβουλος νευροακτινολόγος στο Re:Cognition Health.