Drones, δορυφόροι & υψηλή τεχνολογία στη μάχη κατά της πυρκαγιάς

Επιχειρούν με ακρίβεια ενώ ο «πιλότος» τους βρίσκεται ακόμη και στην άλλη άκρη του κόσμου.

Ο συνδυασμός της κλιματικής αλλαγής και των ανθρωπογενών παρεμβάσεων στη φύση έχει ως αποτέλεσμα τη συχνότερη και εντονότερη εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. Παρότι οι πυρκαγιές θεωρούνται φυσικό φαινόμενο και είναι συνυφασμένες με τη ζωή του δάσους, το τελευταίο διάστημα παρατηρούνται οι λεγόμενες μεγα-πυρκαγιές (μεγάλης διάρκειας, έκτασης και έντασης) που πρακτικά είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να ελεγχθούν.

Οι δασικές πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν φέτος στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ είχαν καταστροφικά αποτελέσματα: εκτιμάται ότι το πρώτο εννιάμηνο του έτους κάηκαν περισσότερα από 1,5 εκατ. εκτάρια δασικών και ημιδασικών εκτάσεων (συνολική έκταση όσο ολόκληρη η περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας!). Η πλέον καταστροφική πυρκαγιά όχι μόνο της χρονιάς αλλά της καταγεγραμμένης ιστορίας της Καλιφόρνια είναι η αποκαλούμενη Mendocino Complex Fire, η οποία ξεκίνησε το καταστροφικό της έργο στις 27 Ιουλίου 2018 και στα μέσα Σεπτεμβρίου δεν είχε κατασβεστεί πλήρως (όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές η αρμόδια πυροσβεστική υπηρεσία έδινε ποσοστό ελέγχου 98%).

Η συγκεκριμένη πυρκαγιά έκανε στάχτη 9 εκατ. στρέμματα και είχε ως συνέπεια τεράστιες καταστροφές σε δημόσιες και ιδιωτικές περιουσίες. Παρόλ’ αυτά, καταγράφηκε μόνο μία ανθρώπινη απώλεια – ενός πυροσβέστη που επιχειρούσε στο πεδίο. Στον απολογισμό τους, οι αρχές που συμμετείχαν στο τιτάνιο έργο της κατάσβεσης στάθηκαν ιδιαίτερα στον ρόλο της υψηλής τεχνολογίας και δη των drones (UAVs) και της δορυφορικής απεικόνισης.

Εργαλεία που συλλέγουν δεδομένα από τους δορυφόρους (π.χ. το FIRMS της NASA ή το Modis) μπορούν να συμβάλουν στις προσπάθειες παρακολούθησης της εξέλιξης μιας πυρκαγιάς, ενώ τα data μπορούν να αξιοποιηθούν για την πρόληψη και την αποτελεσματική αντιμετώπιση στο μέλλον.

Τα πλεονεκτήματα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών

Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν τη δυνατότητα να πετούν πάνω από τις πυρκαγιές, όπου λόγω υψηλών θερμοκρασιών και ριπών των ανέμων είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο να επιχειρήσουν επανδρωμένα αεροπλάνα. Δύνανται επίσης να πετάξουν κοντά στο έδαφος, σε δύσβατα σημεία, αλλά και σε περιοχές που δεν μπορούν να φτάσουν ούτε ελικόπτερα (όπως χαράδρες ή φαράγγια).

Από εκεί μεταδίδουν εικόνα υψηλής ευκρίνειας σε πραγματικό χρόνο απευθείας στο κέντρο επιχειρήσεων. Η ζωντανή μετάδοση της πορείας, της έντασης και της κατεύθυνσης της πυρκαγιάς παρέχει πολύ σημαντικές πληροφορίες στους πυροσβέστες που μπορούν να διαμορφώνουν αναλόγως τη στρατηγική τους και να κατευθύνουν τις επίγειες και εναέριες δυνάμεις κατάσβεσης. Παράλληλα, μπορούν να υποδείξουν οδούς διαφυγής για τους πολίτες.

Τα πιο προηγμένα drones εξοπλίζονται με ειδικές υπερευαίσθητες κάμερες υπέρυθρων, ώστε να δίνουν εικόνα ακόμη και μέσα από πυκνό καπνό, αλλά και να ανιχνεύσουν μικρές εστίες φωτιές. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να προλάβουν πυρκαγιές εν τη γενέσει τους ή να φτάσουν έγκαιρα σε σημεία αναζωπυρώσεων.

Drones και στις πυρκαγιές της Αττικής

Στις πυρκαγιές της Καλιφόρνια επιστρατεύτηκαν τα στρατιωτικά drones MQ-9 Reaper, τα οποία μπορούν να πετάνε επί 24 ώρες χωρίς να χρειαστούν ανεφοδιασμό. Είναι εξοπλισμένα με ειδικές θερμικές και υπέρυθρες κάμερες. Εξίσου σημαντική με τη ζωντανή μετάδοση εικόνας από το πεδίο, είναι και η ανάλυση δεδομένων στο κέντρο επιχειρήσεων. Τη διαδικασία εξηγεί στο αναλυτικό post του, ένας αρχισμηνίας της αμερικανικής αεροπορίας.

Τα συγκεκριμένα drones συνέδραμαν τις προσπάθειες των ελληνικών αρχών για την κατάσβεση των καταστροφικών πυρκαγιών στην Ανατολική Αττική τον περασμένο Ιούλιο. Σύμφωνα με άτυπη ενημέρωση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, μετά από την υποβολή σχετικού αιτήματος τα αμερικανικά drones MQ-9 Reaper απογειώθηκαν από τη βάση του ΝΑΤΟ στη Λάρισα και βρέθηκαν πάνω από τις πληγείσες περιοχές. Τα MQ-9 Reaper χρησιμοποιήθηκαν για εποπτικούς λόγους, ενώ οι χειριστές τους τα κατηύθυναν από τις ΗΠΑ.

Η ένταση, η ταχύτητα και οι ειδικές συνθήκες που επικράτησαν στη συγκεκριμένη πυρκαγιά δεν επέτρεψαν την έγκαιρη αντιμετώπισή της, αλλά η βοήθεια της υψηλής τεχνολογίας είναι δεδομένη και θα μπορούσε, εφόσον αξιοποιηθεί κατάλληλα, να αποτρέψει ανάλογα περιστατικά στο μέλλον.