Έλλειψη μνήμης και ευφυία: Πώς συνδέονται μεταξύ τους:

Πιο ευφυείς, αλλά και πιθανότατα πιο ευτυχείς όσοι δεν θυμούνται τα πάντα.

Δεν θυμάστε το password του email σας, αναρωτιέστε αν κλείσατε τον θερμοσίφωνα, ξεχάσατε που παρκάρατε το προηγούμενο βράδυ, ψάχνετε τις τσέπες σας για το κινητό, παραλείψατε για ακόμη μια χρονιά να ευχηθείτε στο έτερον ήμισυ για την επέτειο; Μην ανησυχείτε. Δεν σημαίνει ότι χαζέψατε ή ότι σας πήραν τα χρόνια. Ή τουλάχιστον, μην ανησυχείτε πολύ (εκτός αν ξεχνάτε κάθε χρόνο την επέτειο, οπότε οι συνέπειες ενδέχεται να είναι διαφορετικές!).

Το γεγονός ότι ξεχνάτε είναι δείγμα υψηλότερης νοημοσύνης. Δεν το λέμε εμείς, αλλά μια νέα επιστημονική μελέτη που υπογράφουν οι ερευνητές Paul Frankland και Blake Richards από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, οι οποίοι ερευνούν επισταμένα τα τμήματα και τις λειτουργίες του εγκεφάλου που συνδέονται με τη μνήμη

Η νέα μελέτη τους αποδίδει την πρόσκαιρη και επιλεκτική λήθη σε φυσιολογικές διεργασίες του ανθρώπινου εγκεφάλου. Υπεραπλουστεύοντας, περιγράφουν τη διαδικασία αντικατάστασης των παλαιότερων μνημών από νέες και κατά πάσα πιθανότητα σημαντικότερες.

Ο μηχανισμός της μνήμης

Η λειτουργία της μνήμης βασίζεται σε έναν μικρό «μηχανισμό» του εγκεφάλου που ονομάζεται ιππόκαμπος. Ο ιππόκαμπος επιτρέπει στο μυαλό να «απαλλάσσεται» από τα λιγότερο σημαντικά, ώστε να επικεντρώνεται στα πιο χρήσιμα και απαραίτητα για την καθημερινή λειτουργικότητα (και επιβίωση) του ανθρώπου.

Οι αρχαίοι πρόγονοί μας, για παράδειγμα, ήταν υποχρεωμένοι να θυμούνται ζωτικές λεπτομέρειες προκειμένου να επιβιώσουν, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να πρέπει να χωρά όλες αυτές τις πληροφορίες. Χάρη στις τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις, ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει ανάγκη από τόσο μεγάλη «χωρητικότητα» εγκεφάλου, αφού δεν είναι απαραίτητες όλες αυτές οι μνήμες – επαναλαμβάνουμε, δεν ισχύει για την επέτειο! Είναι όμως απολύτως φυσιολογικό να «παραμερίζει» ο εγκέφαλος ορισμένες πληροφορίες, όπως π.χ. οι αριθμοί τηλεφώνων, αφού πλέον υπάρχουν αποθηκευμένοι στη μνήμη του τηλεφώνου που έχουμε διαρκώς μαζί μας.

Όπως αναφέρουν οι νευροεπιστήμονες, η μνήμη δεν πρέπει πλέον να θεωρείται ένα μέσο για την υψηλής πιστότητας διατήρηση και μετάδοση πληροφοριών στο πέρασμα του χρόνου. Αντίθετα, στόχος της μνήμης είναι να κατευθύνει και να ορίζει την έξυπνη λήψη αποφάσεων. Από αυτή την προοπτική, το γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι ξεχνούν περισσότερο από άλλους, δεν συνεπάγεται ότι η μνήμη τους δεν λειτουργεί «σωστά». Σημαίνει ότι απλώς λειτουργεί διαφορετικά.

Ακόμη πιο ευτυχείς οι ξεχασιάρηδες

Σύμφωνα με τη μελέτη του Πανεπιστημίου του Τορόντο, ένας άνθρωπος που διαθέτει μνήμη μεγάλης χωρητικότητας (που θα λέγαμε με όρους υπολογιστικής), δεν είναι απαραίτητα και ιδιοφυής. Όπως μάλιστα προκύπτει από τα ευρήματα της μελέτης συμβαίνει μάλλον το αντίθετο.

Μια παράλληλη διάσταση της επιστημονικής διαπίστωσης, είναι ότι όσοι ξεχνούν ευκολότερα τα «μικρά» της ζωής και τις ανούσιες λεπτομέρειες τείνουν να δηλώνουν πιο ευτυχισμένοι. Όπως υποστηρίζει ο συν-συγγραφέας της μελέτης, Blake Richards: «Είναι σημαντικό να ξεχνάει ο εγκέφαλος τις άσχετες λεπτομέρειες και να επικεντρώνεται σε όσα μας βοηθούν να λαμβάνουμε ορθές αποφάσεις στον πραγματικό κόσμο».

Συχνά, όμως, αντικαθίστανται ή επικαλύπτονται και σημαντικές μνήμες, με αποτέλεσμα ο «γεμάτος» εγκέφαλος να χάνει μερικώς ή εντελώς την ικανότητά του να λαμβάνει αποφάσεις. Συνήθως, οι αναποφάσιστοι άνθρωποι έχουν πιο πολλές, πιθανόν και πιο άχρηστες αναμνήσεις. Και επιμένουμε για τελευταία φορά: η ημερομηνία της επετείου σας δεν είναι περιττή ανάμνηση. Όχι, για να μη λέτε ότι δεν σας τα είπαμε…