Χώροι πρασίνου: Γιατί κάνουν καλό στο σώμα & στο πνεύμα;

Ανάσα οξυγόνου, δροσιάς και ευεξίας. Οι αστικοί χώροι πρασίνου έχουν μεγάλη περιβαλλοντική αλλά και αισθητική αξία. Πάνω από όλα όμως είναι σημαντικοί για την υγεία μας και η πανδημία ανέδειξε την τεράστια σημασία τους.

Από τους Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας μέχρι τον Κήπο του Λουξεμβούργου στο Παρίσι ή το Πάρκο Ueno στο Τόκιο, οι πολεοδόμοι εδώ και αιώνες προσπαθούν να εντάξουν το φυσικό στο αστικό τοπίο. Και όσοι ζουν σε μεγάλες πόλεις, είναι βέβαιο ότι ουδέποτε εκτίμησαν περισσότερο τους χώρους πρασίνου όσο κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Δενδρόφυτα πάρκα και άλση, ανοιχτοί υπαίθριοι χώροι, στολισμένοι με λουλούδια και άλλα φυτά, σιντριβάνια, λίμνες ή ρυάκια, αποτέλεσαν τη διέξοδο για κάθε πολίτη τις περιόδους απαγόρευσης της κυκλοφορίας ως χώροι άθλησης, αποσυμπίεσης και κοινωνικοποίησης, στο πλαίσιο του δυνατού και του επιτρεπτού.

Η θετική επίδραση των χώρων πρασίνου

Η θετική επίδραση των χώρων πρασίνου στην ψυχική υγεία και ευεξία όλων μας, κάθε άλλο παρά έκπληξη αποτελεί για έναν αυξανόμενο αριθμό ψυχολόγων και περιβαλλοντολόγων. Πληθώρα ερευνών σε διάφορα επιστημονικά πεδία έχει αναδείξει συγκεκριμένους δεσμούς μεταξύ της αυξημένης έκθεσης στη φύση και της βελτιωμένης σωματικής και ψυχικής υγείας.

Ειδικότερα, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη (J. Epidemiol. Community Health, 2015) στην οποία συμμετείχαν 4.338 άτομα, η διευρυμένη πρόσβαση και η άθληση σε χώρους πρασίνου σχετίζεται με μειωμένα επίπεδα κατάθλιψης. Παράλληλα, βρετανική μελέτη (Cities - Volume 108, 2021), κατέδειξε ότι η καθημερινή επαφή με χώρους πρασίνου παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και τις εμπειρίες του ατόμου, επηρεάζοντας τα επίπεδα άγχους και των διαταραχών της διάθεσης που βιώνει ή ενδέχεται να βιώσει.

Πολυάριθμες διεθνείς έρευνες με συμμετέχοντες ανθρώπους που περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους σε αστικά περιβάλλοντα, έχουν καταδείξει –μεταξύ άλλων– ότι η πρόσβαση στη φύση βελτιώνει τον ύπνο (PubMed, 2015), αυξάνει την ευτυχία και μειώνει τα αρνητικά συναισθήματα (Psychological Science, 2013), προάγει τις θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις (J. Urban Health, 2017), ενώ βοηθά στην καλλιέργεια της αίσθησης νοήματος για τη ζωή (PubMed, 2011).

Αναγκαιότητα και όχι πολυτέλεια

Βάσει και των ευρημάτων των ερευνών, για τους ειδικούς οι χώροι πρασίνου δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα, και γι’ αυτό πρέπει να αναπτύσσονται σε όλα τα σε αστικά περιβάλλοντα και να είναι προσβάσιμοι σε όλους τους κατοίκους μικρών και μεγάλων πόλεων.

Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι με όρους εξέλιξης, η αστική ζωή είναι μια σχετικά νέα «συνήθεια». Επί δεκάδες χιλιάδες χρόνια, οι περισσότεροι άνθρωποι ζούσαν ως τροφοσυλλέκτες και κυνηγοί στη φύση, ενώ οι παλαιότερες πόλεις είναι περίπου 6.000 ετών. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μόλις το 2005 οι κάτοικοι της πόλης πλειοψήφησαν έναντι των υπόλοιπων πληθυσμών.

Σήμερα, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν στις πόλεις αυξάνεται όσο ποτέ άλλοτε και μέχρι το 2050 εκτιμάται ότι σχεδόν το 70% των ανθρώπων θα ζουν σε αστικά περιβάλλοντα. Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη νέων αστικών χώρων πρασίνου σήμερα, θα επηρεάσει το μέλλον δισεκατομμύρια ανθρώπων αύριο. Γι’ αυτό και το ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως απόλυτη προτεραιότητα.