Έφηβοι & κινητό: Τι γνώμη έχει η επιστήμη;

Τι συνέπειες μπορεί να έχει στη μετέπειτα ζωή τους η κατοχή smartphone από παιδιά ηλικίας κάτω των 13 ετών; Μία νέα επιστημονική έρευνα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε γονείς και κηδεμόνες.

Σύμφωνα με τα δεδομένα νέας μελέτης¹, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 100.000 άτομα, οι νέοι ηλικίας 18 έως 24 ετών που είχαν αποκτήσει το πρώτο τους smartphone στην ηλικία των 12 ετών ή και νωρίτερα, ήταν πιο πιθανό να παρουσιάσουν αυτοκτονικές τάσεις, επιθετικότητα, αποστασιοποίηση από την πραγματικότητα, αδυναμία ελέγχου των συναισθημάτων τους και χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Η κατοχή και συστηματική χρήση smartphone από τόσο μικρή ηλικία εξάλλου, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πρόσβαση στις διάφορες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες διαδικτυακού εκφοβισμού (bullying), διαταραγμένου ύπνου και κακών οικογενειακών σχέσεων στην ενήλικη ζωή.

Το αποτέλεσμα δεν επιδέχεται αμφισβήτηση: όσο μικρότερη η ηλικία απόκτησης smartphone, τόσο σοβαρότερες οι συνέπειες για την ψυχική υγεία.

Τι λέει η νομοθεσία;

Οι ειδικοί καλούν τη νομοθετική εξουσία να αναλάβει δράση καθώς επί του παρόντος, δεν υπάρχει καθορισμένο κατώτατο για την κατοχή ή χρήση smartphone. Οι επιστήμονες έχουν επισημάνει πως θα πρέπει να διδαχτούμε από τους περιορισμούς που έχουν τεθεί στο αλκοόλ και τα προϊόντα νικοτίνης, εφαρμόζοντας ανάλογα μέτρα για τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και απαγορεύοντας την πρόσβαση των παιδιών σε αυτές έως και την ηλικία των 13 ετών.

Σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Νέα Ζηλανδία, τα smartphone έχουν απαγορευτεί στα σχολεία, κάτι που ισχύει και συγκεκριμένες πολιτείες των ΗΠΑ. Η διαφορετική προσέγγιση που ακολουθείται πάντως, ακόμα και από τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταδεικνύει την απουσία μιας κοινής, οργανωμένης στρατηγικής.

Smartphones και γονικός έλεγχος

Σε αυτό το σημείο, καθοριστικό ρόλο αναλαμβάνουν οι γονείς οι οποίοι καλούνται να καθοδηγήσουν τα παιδιά στον κόσμο της τεχνολογίας. Το smartphone αποτελεί πια αναπόσπαστο εργαλείο επικοινωνίας, ψυχαγωγίας, ενημέρωσης και παραγωγικότητας και εννοείται πως τα παιδιά οφείλουν να εξοικειωθούν μαζί του. Αυτό όμως θα πρέπει να γίνει στην κατάλληλη ηλικία, σταδιακά και με μέτρο.

Αρωγοί σε αυτό στέκονται οι λειτουργίες γονικού ελέγχου που προσφέρει σήμερα κάθε πλατφόρμα εξασφαλίζοντας ένα ασφαλές περιβάλλον για τα παιδιά.

Παραδείγματος χάρη το σχετικό πρόγραμμα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης² περιλαμβάνει ένα σύνολο εργαλείων και ρυθμίσεων που επιτρέπουν στους γονείς να διαχειρίζονται και να ελέγχουν τη χρήση του διαδικτύου και των εφαρμογών από τα παιδιά τους. Με αυτά τα εργαλεία, μπορείτε να περιορίσετε την πρόσβαση σε ακατάλληλο περιεχόμενο, να θέσετε χρονικά όρια για τη χρήση συγκεκριμένων εφαρμογών ή του διαδικτύου συνολικά, και να παρακολουθείτε τη δραστηριότητα του παιδιού.

Ο κύριος στόχος είναι να προστατεύσετε τα παιδιά από κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση στο διαδίκτυο, όπως η πρόσβαση σε βίαιο ή ακατάλληλο υλικό, η επαφή με άγνωστα άτομα και η υπερβολική χρήση της συσκευής που μπορεί να επηρεάσει την ψυχική και σωματική υγεία τους.

Η ισορροπία είναι το κλειδί

Η τεχνολογία διέπει πλέον κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας. Μεγαλώνοντας μέσα σε αυτή, οι νέες γενιές έρχονται σε επαφή με τα smartphones από πολύ μικρή ηλικία και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αρκεί να γίνει σωστά και μελετημένα, με ξεκάθαρους κανόνες και σαφή επεξήγηση τόσο των οφελών όσο και των κινδύνων.

Εν τέλει, η συζήτηση γύρω από τα smartphones δεν αφορά απλώς την τεχνολογία, αλλά κυρίως το μέλλον των παιδιών μας. Η έγκαιρη ενημέρωση, οι σαφείς κανόνες και η υπεύθυνη στάση πολιτείας και γονέων μπορούν να μειώσουν τους κινδύνους. Τα smartphones είναι εδώ για να μείνουν – ας φροντίσουμε να γίνουν εργαλείο εξέλιξης και όχι εμπόδιο. Η ισορροπία είναι το κλειδί.

¹ Protecting the Developing Mind in a Digital Age: A Global Policy Imperative (Tara C. Thiagarajan, Jennifer Jane Newson & Shailender Swaminathan)

²  parco.gov.gr